نقش پررنگ عشایر کهگیلویه و بویراحمد در مقابله با رژیم پهلوی/شکست مفتضحانه دو شاه پهلوی در جنگ های تنگ تامرادی و گجستان/خاطره ای از حضرت امام در خصوص مبارزات عشایر بویراحمد+تصاویر

به گزارش پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی آگاه انقلاب اسلامی طلیعه رشد و آبادانی در استان کهگیلویه و بویراحمد بود که به عمد توسط حکومت ستمگر پهلوی در محرومیت نگه داشته شد اما هنوز نقش جور طاغوت بر تن این دیار باقی است.

ظلم ستیزی، وطن پرستی و بیگانه ستیزی خصیصه ذاتی عشایر در طول تاریخ بوده و بدون تردید، تاریخ هر کدام از ایلات و قبایل عشایری ایران را ورق بزنیم، حکایتهای بسیاری از ظلم ستیزی و عدالت خواهی آنها قابل مشاهده است.

به همین دلیل رژیم پهلوی دشمن شماره یک خود را عشایر می دانست و از هیچ کاری برای ضربه به این جامعه کوچرو فروگذاری نکرد. در همین راستا می توان به اسکان اجباری عشایر یا همان تخته قاپو اشاره کرد که یکی از سیاست های رضا شاه برای سرکوب ایلات بود.

رضاشاه بر این اعتقاد بود که “قبایل چادرنشین، وحشیانی ناهنجار، غیرمولد و بی‌سواد هستند که در وضع طبیعی بَدوی باقی مانده‌اند.” و براین اساس به زور اسلحه به دنبال اسکان و کنترل هرچه بیشتر عشایر بود.

عشایر کهگیلویه و بویراحمد  نیز هیچگاه با حکومت های جور و زور سر سازش نداشتند و در قرن حاضر نیز پس از به حکومت رسیدن رضا شاه، هیچگاه سر دوستی با این دولت دست نشانده انگلیس پیدا نکرد و این منجر به جنگهای زیادی بین عشایر بویراحمد و رضا شاه شد.

شکایت کنسول انگلیس از بویراحمدی ها

بویراحمدی ها به هنگام تجاوز انگلیسی ها به جنوب ایران چنان منافع آنها را به خطر انداخته و عرصه را بر آنان تنگ کردند که در ۱۵ دسامبر ۱۹۰۹کنسول انگلیس در شیراز ناچار شد به طور رسمی از بویراحمدی ها به”سر جرج بارکلی” سفیرشان در تهران شکایت کرده و سفیر هم متن شکایت را به لندن مخابره کند.

در بخشی از شکایت کنسول انگلیس از بویراحمدی ها آمده است: “اشرار بویراحمدی بیش از یک ماه است که در نقاط مختلف بین “دشت ارژن” که ده فرسنگ زیرشیراز است و “گلدارچین” که در مجاورت اصفهان است مشغول عملیات عمده ای هستند و… بی نهایت مشکل خواهد بود که یک طایفه کوه نشین به این رشادت و فعالیت را بتوان درتنگنا انداخت و… به عقیده من( بیل) طایفه ای که باید اختصاصا مورد تنبیه واقع شوند همانا طایفه بویراحمدی است و… طایفه بویراحمدی می تواند ۱۰هزار نفر تهیه کند که عده کمی از آنها سواره اند، چهار قلعه محکم دارند که بدون توپ، گرفتن آنها ممکن نیست و…

پشت پرده جنگ رضا شاه با عشایر

با کشف نفت در منطقه گچساران که مراتع قشلاقی عشایر بویراحمد به شمار می رفت، چالش بین دولت و عشایر در این استان وارد مرحله جدیدی شد.

منطقه نفت خیز گچساران در کهگیلویه و بویراحمد طی سالهای ۱۳۰۲ و ۱۳۰۳هجری شمسی مورد مطالعه قرار گرفت و در سال ۱۳۱۰ عملیات حفاری برای چندمین بار انجام شد و بر این اساس پای انگلیسی ها به این منطقه نیز باز شد. همین مسئله باعث شد که انگلیسی ها و دولت رضا شاه عشایر را مانعی بر سر راه خود در غارت نفت ببینند.

یک مورخ و پژوهشگر تاریخ عشایر می گوید: حفاظت از منافع دولت انگلیس در غارت نفت جنوب کشور، پشت پرده اصلی تمام جنگهای رضاشاه با عشایر جنوب بود.

عطا طاهری بویراحمدی می افزاید: پس از کشف نفت در ایران و تیزتر شدن دندان طمع استعمار پیر، دولت انگلیس عشایر را مانعی برای رسیدن به خواسته های استعماری خود می دید و بنابراین دولت دست نشانده رضاشاه برای راضی نگه داشتن اربابان انگلیسی خود در چپاول نفت جنوب کشور، دستور یکجانشینی و خلع سلاح عشایر را صادر کرد.

وی تصریح می کند: آنها می خواستند هر قدرتی که منافع تجاری دولت انگلیس را تهدید می کند، از بین ببرند و بر این اساس شاه، برخی سران ایلات جنوب را به دستور انگلیسی ها کشت و یا خلع سلاح و تخته قاپو و آزار و اذیت کرد. این اقدامات همه برای غارت نفت جنوب بود و به دستور انگلیسی ها انجام می گرفت.

شکست رضا شاه از بویراحمد در جنگ تنگ تامرادی

طاهری عنوان می کند: بنابراین رضا شاه جنگ “تنگ تامرادی” را در سال ۱۳۰۹ بر علیه عشایر بویراحمد پایه ریزی کرد تا این ایل جنگجو را تضعیف کند.

در آن سال “کی لهراسب باتولی” و “میر غلام شاه قاسمی” عشایر زادگان دلیر و آزادی خواه بویراحمدی که هنوز نیز گمنام مانده اند، شکست سنگینی را بر ارتش مسلح رضا شاه تحمیل کردند.

“کی لهراسب” به همراه یارانش در جنگ “تنگ تامرادی” قشون دولتی را به فرماندهی سرلشکر “شیبانی” شکست داد و خواب را برچشم رضاشاه حرام کرد تاجایی که شاه، سرلشکرشیبانی را به دلیل این شکست برکنار و سپس در یک دادگاه نظامی که ریاست آن را سپهبد”امیر احمدی” بر عهده داشت، محاکمه و به خلع درجه و دو سال زندان محکوم می کند.

شیبانی: میرغضب شرکت نفت انگلیس بودیم

شاید بتوان پشت پرده این جنگ را از زبان سرلشکر شیبانی که رضا شاه را مسبب اصلی به قتل رسیدن عده زیادی بی گناه در جنگ تامرادی می داند، بهتر بشناسیم آنجا که به یکی از افسرانش می گوید: “دیدی این سواد کوهی نابکار (رضا شاه) چطور مارا فریب داد؟ اینهمه سرباز بی گناه کشته شدند، آنهمه مردان دلیر بویراحمدی به گور رفتند برای اینکه کمپانی نفت، چند شاهی بیشتر به سهامداران خود پرداخت کند. ما فقط آلت دست مظلمه بودیم علیه ملت خودمان برای مساعدت به کمپانی نفت آن هم به قیمت خون جوانان معصوم این ملت، یعنی همانهایی که حقا مالک واقعی این ثروت هستند.

وی در ادامه می گوید: این نامردها ما را در حد یک میرغضب شرکت نفت سقوط دادند، من فکر می کنم که اگر ایران مستقیما به دست یک دولت استعماری اداره می شد ممکن نبود چنین جنایت هولناکی صورت بگیرد. بیچاره ملت ایران که از این ماجرا خبر ندارند وشاید هم هرگز خبر دار نشوند، من تا مدتی به اظهارات بویراحمدی ها مشکوک بودم اما دیگر کوچکترین شکی در صحت اظهاراتشان ندارم، از زمانی که از وجدان کار اطلاع پیدا کردم، دیگر خود را قادر نمی بینم در این سرزمین بمانم و به چشم افراد این ملت که فرزندانشان را برای حفظ منافع ناچیز شرکت نفت به کشتن دادم نگاه کنم.”

 شکست پهلوی دوم از عشایر در جنگ گجستان

با تولد نهضت انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) و همزمان با آغاز مبارزات در سال ۱۳۴۱،عشایر کهگیلویه و بویراحمد هم حمایتهای خود را از این نهضت اسلامی اعلام کردند.

در فروردین ۴۲ و در پی غائله جنوب، حکومت پهلوی بازهم تدارک جنگی دیگر را با عشایر بویراحمد دید و در فروردین سال ۱۳۴۲ گردانی از هنگ کرمانشاه برای سرکوب کردن عشایر به منطقه بویراحمد وارد شدند.

عشایر بویراحمد هم در ساعت هشت صبح ۳۱ فروردین ۱۳۴۲ در نقطه ای به نام تنگ “گجستان” راه را بر قشون پهلوی بستند و پس از یک روز جنگ بازهم قوای دولتی را به فرماندهی سرلشکر “آریانا” در جنگی که “گجستان” نام گرفت شکست دادند.

سرلشکر آریانا در گزارش خود به شاه به ناتوانی ارتش برای جنگیدن در مناطقی چون بویراحمد اشاره می کند و می نویسد: آنگونه که در عملیات جنوب مشاهده گردید واحدهای ارتش شاهنشاهی از نظر آموزش، سلاح، ساز و برگ، آمادگی عمل برعلیه قوای نامنظم را ندارند.”

خاطره ای از حضرت امام در خصوص مبارزات عشایر

آیت الله صادق خلخالی در خاطرات خود، به خاطره ای از حضرت امام در خصوص مبارزات عشایر کهگیلویه و بویراحمد در سالهای ۴۱ و ۴۲  اشاره می کند که :”آن موقع تازه جریان برخورد بویراحمدی ها با دولت پیش آمده بود، که به کشته شدن ۱۲۰ یا ۱۴۰ تن از ارتشیها منجر شده بود، امام به من فرمودند:”خوب است ما هم برویم به این کوههای بویراحمد.” من عرض کردم آقا شوخی می فرمایید؟ امام فرمودند:”نه من شوخی نمی کنم جدی می گویم من این مطالب را بررسی می کنم اگر صلاح باشد می رویم”.

حکومت پهلوی پس از این جنگ چندین بار اقدام به بمباران هوایی مناطقی از این استان کرد به طوری که از اردیبهشت تا خرداد همان سال به صورت روزانه و در چند نوبت به وسیله هواپیماهای خود بر سر عشایر بمب می ریخت که منجر به کشته شدن زنان و کودکان زیادی شد.

بمباران هوایی بویراحمد

نیروی هوایی پهلوی حتی مدارس عشایری را مورد حمله قرار می دادند تا جایی که ” محمد بهمن بیگی” از شاه خواسته بود، دستور دهد، هواپیماهای نظامی چادرهای سفید را در مناطق عشایری بویراحمد بمباران نکنند چرا که چادرهای سفید نشان مدارس عشایری بود. بعدها بهمن بیگی نوشت «هر چه تلاش کردم نتوانستم جلوی بمباران هوایی مدارس عشایری در بویراحمد را بگیرم».

اما در جریان غائله جنوب، ساواک آیت الله ملک حسینی از شاگردان ارشد امام خمینی (ره)و آیت الله العظمی بروجردی را تحت تعقیب قرار داد و وی به مدت هشت ماه متواری شد.

مبارزات این روحانی شجاع در سالهای بعد در استانهای فارس، کهگیلویه و بویراحمد وخوزستان ادامه یافت که منجر به حادثه مسجد حبیب در شیراز و زندانی شدن این روحانی انقلابی شد.

در پی این مسئله عشایر کهگیلویه وبویراحمد، دولت را تهدید به قیام مسلحانه کردند و رژیم مجبور به عقب نشینی و آزادی آیت الله ملک حسینی شد. در جریان پیروزی انقلاب اسلامی نیز عشایر این استان به رهبری آیت الله ملک حسینی همچون مردم سایر کشور به خیابانها ریختند و بنیان حکومت ۲۵۰۰ساله شاهنشاهی را برانداختند.

مبارزات عشایر ظلم ستیز کهگیلویه و بویراحمد با رژیم پهلوی باعث شد که آن رژیم این استان را به عمد در محرومیت نگه دارد و براین اساس کمترین عمران و آبادانی در این منطقه مغضوب رژیم طاغوت تا قبل از انقلاب انجام نشد.

—

جنگ “تنگ تامرادی”و”گجستان” نشان از طاغوت ستیزی عشایر دارد

دو جنگ “تنگ تامرادی” و “گجستان” نشان از دلیری و طاغوت ستیزی مردم استان می‌باشد.

به دلیل مبارزه این مردم با طاغوت این استان همواره در زمانهای گذشته در محرومیت نگه داشته شده بود آنچنان که تا قبل از انقلاب یک متر آسفالت هم در استان وجود نداشت.

این استان قبل از انقلاب به عمد در محرومیت نگه داشته شده بود و از کمترین امکانات و زیر ساختها بهره مند نبود و اینک به برکت انقلاب اسلامی شاهد رشد و توسعه روز افزون آن هستیم اما برای ریشه کن کردن محرومیت در استان باید با جدیت وعزم راسخ و تعامل همه مسئولین گامهای اساسی برداشته شود.

در طول دفاع مقدس با ۲۲درصد شرکت کننده، به نسبت جمعیت بالاترین حضور در جبهه را داشتند و یک هزار و ۸۰۰ شهید، ۱۳ هزار جانباز، ۳۱۰  آزاده را به انقلاب اسلامی تقدیم کردند که این سند محکمی از عشق و علاقه آنان به جمهوری اسلامی و مکتب امام خمینی(ره)است.

امام جمعه موقت یاسوج: مردم کهگیلویه و بویر احمد بخاطر بی عدالتی ها و ظلم های رژیم پهلوی بر علیه آن قیام کردند

خطیب موقت نماز جمعه کهگیلویه و بویراحمد اشاره کرد: در رژیم پهلوی بسیاری از روستاهای ایران در محرومیت بوده، و این تنها در کهگیلویه و بویر احمد وجود نداشت، و مردم  در روستاها مورد فراموشی قرار گرفته بودند، از طرفی مردم کهگیلویه و بویر احمد بخاطر بی عدالتی ها و ظلم های رژیم پهلوی بر علیه آن قیام کرده، که این موضوعات سبب تشدید جنایت بر علیه مردمان غیور کهگیلویه و بویر احمد شده بود.

موسوی اعظم در پایان گفت: رژیم پهلوی از این قیام ها هراس داشت و برای سرپوش نهادن بر جنایات و ستم های خود  از طریق افراد متنفذ که سواد چندانی هم نداشتند اقدام به احداث کارخانجاتی کرده، اما این مسائل سبب نشد جنایات آنها از اذهان مردمان کهگیلویه و بویر احمد به فراموشی سپرده شود.

انتهای پیام/